Stany podobne do objawów przeziębienia, łzawiące oczy, osłabienie, ataki kaszlu. Alergie potrafią na kilka tygodni skutecznie zatruć życie, ograniczyć możliwość wykonywania codziennych czynności, utrudnić pracę i całkowicie pozbawić radości. Alergik kochający ruch na świeżym powietrzu często niestety musi z niego rezygnować.
W Polsce żyje około 12 milionów alergików. Astma oskrzelowa, atopowe zapalenie skóry, alergiczny nieżyt nosa i alergia pokarmowa to przypadłości, których przyczyną jest nadwrażliwość organizmu na występujące w jego otoczeniu (zupełnie nieszkodliwe dla innych) alergeny. Podczas gdy piekące oczy i kichanie z alergią się kojarzą, wiele osób nie ma świadomości, że często również męczący suchy kaszel może być reakcją alergiczną. Chorzy często mówią o wrażeniu połknięcia piórka, którego nie sposób wykaszleć. Szacuje się że w Polsce około 4 miliony osób cierpi na astmę, ale tylko niecałe 2 miliony wie o swojej chorobie.
Co może uczulać?
Alergenami mogą być pyłki chwastów, traw i drzew. Dolegliwości mogą pojawić się już w styczniu, gdy zaczyna kwitnąć leszczyna. Często uczulają też brzoza, jesion, wierzba i dąb. Rzadko za to pyłki kolorowych kwiatów, które są ciężkie i lepkie, dlatego trudniej przenoszone przez wiatr. Niestety pyłki są najdokuczliwsze w okresach, gdy najbardziej chciałoby się spędzać czas na zewnątrz, czyli podczas suchej słonecznej pogody. Przed pyłkami najlepiej uciekać nad morze lub w góry, gdzie ich stężenie jest naturalnie mniejsze.
Do alergenów należą także pleśnie, kurz, w którym żyją roztocza, oraz sierść zwierząt domowych (kot, pies, gryzonie).
Czym właściwie jest uczulenie?
Termin alergia (uczulenie lub nadwrażliwość) oznacza odmienną reakcję (gr. allos – inny i ergos – reakcja) i jest to patologiczna odpowiedź tkanek na oddziaływanie alergenu, polegająca na reakcji immunologicznej organizmu wywołującej stan zapalny. Alergia może objawiać się łagodnie, na przykład katarem lub łzawieniem, aż do zagrażającego życiu wstrząsu anafilaktycznego (w co drugim odcinku Doktora Housa). Ważne jest, by wiedzieć, że katar sienny nie jest powodowany samym pyłkiem, a substancjami produkowanymi przez organizm w zetknięciu z nim.
Jak sobie z tym radzić?
Alergie można leczyć drogą trzech metod postępowania. Pierwszą z nich jest unikanie alergenu (w przypadku pyłków i smogu pozostanie wewnątrz pomieszczeń), drugą stosowanie leków przeciwalergicznych, których zadaniem jest łagodzenie objawów, trzecią strategią jest przeprowadzone przez lekarza odczulanie. Odczulanie polega na nauczeniu układu odpornościopwego prawidłowych reakcji na alergen i dla wielu osób jest sposobem na poprawę jakości życia.
Odczulanie zaleca lekarz alergolog po konsultacji i przeprowadzonych testach na alergię. Istotne jest, by wynik testu zgadzał się z obserwacjami pacjenta. Sama terapia polega na przyjmowaniu odpowiednich szczepionek, początkowo w odstępach tygodniowych, później znacznie rzadziej (od czterech do sześciu tygodni). Terapię rozpoczyna się w okresie, gdy alergenu nie ma w otoczeniu.
Następstwem alergii wziewnych może być astma oskrzelowa, która jest najczęstszym na świecie schorzeniem przewlekłym. Mit powtarzany wśród sportowców o lekach na astmę ułatwiających oddychanie osobom, które na nią nie cierpią, pokazuje tylko, jak mała jest świadomość społeczna na temat tej choroby. Astma w obecnych czasach zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych, mimo że znana była już w starożytności. Według danych WHO na astmę choruje obecnie 300 milionów ludzi na świecie i liczba ta wciąż rośnie. Astma, zwykle związana z przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych, objawia się świstami, dusznością, uciskiem w klatce piersiowej oraz kaszlem, zwężeniem oskrzeli i nadmiernym wydzielaniem śluzu. Czynniki, które mogą nasilać astmę, oprócz typowych alergenów, to również zmiany pogody, zimne powietrze, wysiłek (a zwłaszcza nagły spadek adrenaliny zaraz po nim), zanieczyszczenie powietrza, smog i dym papierosów, ostre zapachy (perfumy, rozpuszczalniki i środki czystości), leki i niektóre pokarmy oraz silne emocje (w tym śmiech i płacz).
Niestety, astma jest chorobą na całe życie i jej leczenie zależne jest od stopnia nasilenia objawów. Chorzy najczęściej leczeni są przeciwzapalnymi glikokortykosteroidami i doraźnie lekami powodującymi ustąpienie skurczu oskrzeli. W przypadku ciężkiej, przewlekłej astmy alergicznej leczenie przeprowadza się przeciwciałami zapobiegającymi wystąpieniu objawów, których nie da się kontrolować przy użyciu standardowo stosowanych leków.
Czy astma przekreśla sport?
Kiedy 10 lat temu dowiedziałam się, że mam astmę, był to cios z gatunku powalających na ziemię. Poczułam się jak skrzywdzony przez los bohater noweli z początku dwudziestego wieku, nad którym czytelnik lituje się do ostatnich wersów opowiadania. Pamiętam pierwszy atak astmy, który przeżyłam, do końca nie mając świadomości, co się dzieje. Był to niedający się powstrzymać kaszel, który pojawił się nagle po bardzo intensywnym krótkim wyścigu i ustąpił dopiero po kilku godzinach, gdy moje gardło było w strzępach, a ja sama wycieńczona. Nikt nie wiedział, jak długo choruję i od czego się to zaczęło. Diagnoza padła podczas długotrwałego zapalenia oskrzeli i zawdzięczam ją dobremu lekarzowi, który nie zignorował przypadku. Z biegiem czasu nauczyłam się z chorobą żyć. Wiem, co mi szkodzi, unikam sytuacji, w których może mi się pogorszyć, i jak najczęściej uciekam w czyste, wolne od zanieczyszczeń tereny. Moim szczęściem jest to, że nigdy nie musiałam zrezygnować ze sportu, pracy czy wyjazdów. Mam świadomość choroby, ale wciąż mogę robić to, co kocham.
