System odpornościowy robi teraz poważną robotę, pracuje, by chronić organizm przed chorobotwórczymi mikroorganizmami. Czasami jednak nawet on zawodzi. Czy możliwe jest zapobieżenie tym porażkom poprzez uczynienie systemu immunologicznego mocniejszym?
Układ odpornościowy człowieka chroni organizm przed infekcją na kilku poziomach. Jako pierwsze chronią nas różnorodne bariery: fizyczne – nasza skóra, mechaniczne – kaszel i kichanie, chemiczne – peptydy antybakteryjne zawarte na przykład w ślinie i łzach oraz biologiczne – flora bakteryjna w układzie pokarmowym i drogach moczowo‑płciowych. Patogeny, które sforsowały owe bariery, muszą zmierzyć się z reakcją wrodzonego układu odpornościowego. Jeśli ten nie podoła obronie, do walki włącza się adaptacyjny układ odpornościowy, którego specjalizacja i skuteczność wzrasta z wiekiem i przebytymi infekcjami. Idea wpływania na odporność wydaje się kusząca, jednak wymierne możliwości wpływu na nią są mało uchwytne. Dzieje się tak dlatego że odporność nie jest jednostkowym bytem, ale tworzy system, w którym do zachowania jego prawidłowych funkcji istotna jest równowaga całego układu. Do tej pory nie udowodniono naukowo istnienia bezpośrednich powiązań odporności ze stylem życia. Wiadomo jednak, że może on mieć niemałe znaczenie pośrednie.
Wciąż bada się wpływ diety, aktywności fizycznej, wieku, stresu oraz innych czynników na reakcje immunologiczne organizmu. Naukowcy zgodnie twierdzą – zdrowy styl życia nie szkodzi! Każda część naszego ciała działa sprawniej, jeśli jest chroniona przed agresywnymi czynnikami. Dotyczy to również systemu odpornościowego. Zdrowy styl życia opiera się na kilku fundamentalnych zasadach, które trudno podważyć. Należą do nich: unikanie palenia i nadmiaru alkoholu, spożywanie posiłków bogatych w zróżnicowane składniki odżywcze, regularna aktywność fizyczna i utrzymywanie stałej wagi ciała, zażywanie odpowiedniej ilości snu, regularne kontrolowanie ciśnienia i wyników innych badań odpowiednich dla grupy wiekowej i kategorii ryzyka.
NIE DAJ SIĘ OMAMIĆ MITOM
Zwiększenie liczby komórek odpornościowych poprzez zastosowanie suplementacji brzmi fajnie, ale jest naukowym nonsensem. Próba zwiększenia ich liczby nie zawsze zmierza ku dobremu. W przypadku układu odpornościowego problemem jest liczba i specjalizacja poszczególnych komórek odpornościowych. Jest ich dużo i każdy typ inaczej odpowiada na czynnik chorobotwórczy. Nie sposób przewidzieć, których komórek należałoby „dodać” i do jakiej liczby, by było to bezpieczne i nie zwiększało ryzyka udaru. Naukowcy wiedzą, że organizm człowieka produkuje zwykle więcej limfocytów (białych krwinek), niż realnie potrzebuje, nadwyżka jest zwykle eliminowana na drodze naturalnych procesów. Nie ustalono do tej pory, jak wiele i jakich typów komórek odpornościowych potrzebuje, by jego układ odpornościowy osiągał swoją optymalną wydajność.
CZY WIEK MA ZNACZENIE?
Procesy starzenia wiążą się z ograniczeniem zdolności organizmu do reakcji immunologicznych, co przyczynia się do zwiększonej liczby infekcji, stanów zapalnych i przypadków raka. Badania pokazują, iż osoby starsze łatwiej zapadają na choroby i choroby te częściej są przyczyną śmierci niż u osób młodych. Przypuszcza się, że ma to związek z aktywnością grasicy, gruczołu, który produkuje limfocyty T, odgrywające znaczącą rolę w niszczeniu komórek zakażonych drobnoustrojami. Spadek odporności u osób starszych często kojarzony jest ze specyficzną formą niedożywienia, polegającą na niedostarczaniu organizmowi wystarczającej ilości witamin i minerałów. Z tą przyczyną można walczyć poprzez odpowiednią suplementację.
DIETA MOŻE MIEĆ ZNACZENIE
Układ odpornościowy potrzebuje dobrego odżywiania. Zaobserwowano, że osoby żyjące w ubóstwie są bardziej podatne na choroby zakaźne. Wciąż badany jest wpływ odżywiania na system odpornościowy i nie udowodniono do tej pory, że odżywianie ma bezpośredni wpływ na rozwój chorób. Niektóre z dowodów wskazują, iż niedobory niektórych mikroskładników, takich jak cynk, selen, żelazo, miedź, kwas foliowy oraz witaminy A, B6 i E, mogą zmieniać reakcje obronne organizmu. Co zatem robić? Jeśli uważasz, że nie dostarczasz organizmowi potrzebnych składników, wspomagaj się suplementami multiwitaminowymi. Nie składaj wszystkiego w ręce poczciwej witaminy C w megadawkach, różnorodność składników może zdziałać tutaj znacznie więcej.
WYŁĄCZ STRES (DLA WŁASNEGO DOBRA)
Po długim okresie ignorowania psychiki współczesna medycyna zaczyna w końcu dostrzegać jej wpływ na kondycję fizyczną. Z punktu widzenia nauki trudno jest jednak oszacować wpływ stresu na poziom odporności. Wynika to z niedefiniowalności samego stresu. To, co dla jednych jest nieznośnym obciążeniem, dla innych pozostaje bez znaczenia. Osoba w stresującej sytuacji nie potrafi też umieścić swego poziomu stresu na skali, a badający nie jest w stanie zweryfikować poprawności tego szacunku. Badaniu poddaje się osoby trwające w chronicznym napięciu, a nie osoby narażone na krótkotrwały stresujący bodziec, jednak trudności w stworzeniu wyizolowanych warunków badawczych uniemożliwiają wyciągnięcie miarodajnych wniosków.
CZY CHŁÓD SPRAWIA, ŻE SIĘ PRZEZIĘBIASZ?
Większość naukowców twierdzi, że uczynienie z zimy sezonu na przeziębienia nie wiąże się ze zwiększoną ekspozycją na chłód, a bardziej ze zwiększoną ekspozycją na drobnoustroje poprzez przebywanie w pomieszczeniach i zwiększony kontakt z osobami mogącymi przenosić zarazki. Nie udowodniono, że umiarkowany chłód wpływa na odporność. Dopóki nie narażasz się na hipotermię i odmrożenia, nie musisz martwić się o odporność w czasie chłodów. Pod warunkiem, że słuchasz babci i ciepło się ubierasz.
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA? WARTO!
Ćwiczenia, podobnie jak zdrowa dieta, wpływają na zdrowie całego organizmu, zatem również na kondycję układu odpornościowego. Aktywność fizyczna może wpływać na odporność w sposób bardziej bezpośredni niż odżywianie. Dzieje się tak za sprawą poprawy krążenia, a więc i dystrybucji komórek i substancji odpowiedzialnych za odporność. Naukowcy badają również wpływ bardzo intensywnych ćwiczeń na poprawę/pogorszenie się reakcji immunologicznych organizmu. Do tej pory nie uzyskano zadowalających wyników. To co, dwugodzinny trening na mrozie, a potem porządny stek z brokułami?
REGULARNE ĆWICZENIA SĄ POSTRZEGANE JAKO FUNDAMENT ZDROWEGO STYLU ŻYCIA. POMAGAJĄ UTRZYMAĆ ZDROWE SERCE, OBNIŻAJĄ CIŚNIENIE KRWI, POMAGAJĄ KONTROLOWAĆ WAGĘ I ZAPOBIEGAJĄ WIELU CHOROBOM.
